Hoe ga je om met groenbeplanting om hittestress te voorkomen? Waar plaats je het beste een wadi voor waterafvoer? De 3D Cityplanner die binnen het LIVE-project in Liendert wordt gebruikt, maakt inzichtelijk wat de gevolgen zijn van keuzes. “Het verrijkt het werk van de stedenbouwkundige en de landschapsarchitect, maar laat ook aan bewoners zien wat de mogelijkheden en randvoorwaarden voor ontwikkeling in een gebied zijn.”
Johan Boelhouwers, afdelingsmanager Stad en Ontwikkeling bij de gemeente Amersfoort, is uitermate positief over de 3D Cityplanner. “We laten in het project verschillende inzichten bij elkaar komen in een 3D-omgeving die we inzetten voor de herinrichting van de Amersfoortse wijk Liendert. Door vooraf in een model, de 3D Cityplanner, te kunnen bekijken welke effecten voor groen, water en andere zaken van keuzes is, kun je betere, effectievere en mooiere resultaten in zo’n wijk behalen. Je kunt die keuzes vervolgens ook beter verklaren en uitleggen aan bewoners. In de toekomst kun je wellicht aan de hand van het 3D-model nog meer optrekken als ontwikkelaar van een gebied met de bewoners. Om samen een ontwikkeltraject door te gaan.”
Scenario’s doornemen
Anne Dullemond is directeur van de StrateGis Groep. Zij ontwikkelden de 3D Cityplanner. “Met de 3D Cityplanner kun je overwegingen en scenario’s van stedenbouwkundigen, maar ook van bewoners meenemen in het ontwikkelingsproces en visualiseren. Je kunt bijvoorbeeld het effect van waterstromen laten zien als je een wadi op een hoge plaats neerzet. Je kunt laten zien wat de aanleg van parkeerplaatsen doet voor de waterhuishouding in een wijk. Kortom, je kunt diverse kaartlagen over elkaar gebruiken in het 3D-model om zo betere inzichten op basis van data te krijgen.” Boelhouwers: “Daarmee kun je met de juiste inzichten en intenties aan de slag in een wijk.” Tim Stroomer, Projectmanager Informatiseringsprojecten bij de gemeente Amersfoort, sluit daarop aan. “Dit biedt de mogelijkheid om voor de wijk Liendert een integraal beeld te presenteren, met zoveel mogelijk geobjectiveerde informatie. Waarbij we graag ook de klimaatambitie meenemen. Hoe pakt deze uit in deze wijk? Zo bezien is het een mooie beslissings- en visualiseringstool.”
Veel afwegingen te maken
Dullemond reageert: “Beleidsondersteunend mag je het wel noemen. Er zijn in zo’n wijk als Liendert veel afwegingen te maken. Van parkeren tot aan groen en van voorzieningen tot aan wonen. Die afwegingen zijn ingewikkeld genoeg omdat er een beperking zit in de hoeveelheid ruimte. In die ruimte wil je van alles. De samenhang van al die elementen komt dan ook terug in het 3D-model.” Op het moment van spreken zijn de projectdeelnemers bezig met het invoegen van gegevens van de Groene Baten Planner van het RIVM. Dullemond: “De Groene Baten Planner drukt de baten van groen in getallen uit. De tool geeft zo een beeld van de maatschappelijke waarde van groen voor de leefomgeving. Deze hebben we nu operationeel in het 3D-model. Zo kun je allerlei gezondheidseffecten simuleren van het aanleggen van groen. Dat gaat bijvoorbeeld over de voordelen van schaduw om hitte stress tegen te gaan. Vanuit een andere partner in het project, Hydrologic, zijn er de gegevens van de hydrologie. Daarmee hebben we in het 3D-model een steeds breder en beter beeld van het water in de wijk.”
van de Groene Baten Planner van RIVM
Data en expertise
De koppeling van meerdere datapartners aan een concreet 3D-model van de wijk Liendert, noemt Stroomer uniek. “Om dit te kunnen maken, heb je van verschillende partijen data en expertise nodig. Het is mooi dat we hier een gezamenlijke droom hadden en dat de partijen zich daarvoor hard hebben gemaakt. Allemaal trokken we de conclusie dat we zo’n 3D-model niet alleen zouden kunnen maken of met data voeden. Het is mooi dat we vanuit die wetenschap in een open samenwerking aan de slag zijn gegaan.” Een helemaal blanco vel papier hebben de partners natuurlijk niet in Liendert. Dullemond: “Die randvoorwaarden kun je dus ook al duidelijk laten zien in het model. Dat gaat bijvoorbeeld over waar de riolering loopt, waar al nieuwe verharding net is aangelegd, waar bestaande bebouwing staat, enzovoorts. Daar kun je dus rekening mee houden.”
Standaard gereedschap
Wat is de toekomst van de 3D Cityplanner? Boelhouwers: “Ik verwacht dat dit standaard gereedschap voor stedenbouwkundigen wordt. Zodanig dat je op een gegeven moment constateert dat het vreemd was dat we deze tool niet eerder hadden. Het is een hulpmiddel voor onszelf en de buitenwereld.” Stroomer: “De toepassingen zijn groot. Je kunt bijvoorbeeld de uitwerking van beleidsvoornemens in een gebied gaan testen voordat je ook maar een schop in de grond zet.” Boelhouwers: “Zo bezien kun je ook gegevens die je van bewoners over leefbaarheid en geluk in de wijk toevoegen. Welke elementen daarvan zijn toe te wijzen aan groen of water in de wijk?” Dullemond: “Op die manier ga je dwarsverbanden zien.” Stroomer: “Dat is de extra waarde van de samenwerking in het LIVE-project.”